VoetbalTV-uitspraak geen gelopen race voor direct marketing

Hoewel de voetbalvelden al langere tijd op zaterdagen leger zijn dan ooit, was het voor VoetbalTV geen rustige tijd. De voetbalapplicatie die het mogelijk maakte om (amateur)voetbalwedstrijden terug te kijken en voetbaltrainers de mogelijkheid bood om wedstrijden via een tool te kunnen analyseren, werd door de Autoriteit Persoonsgegevens (‘AP’) beboet wegens het onrechtmatig verwerken van persoonsgegevens. Rechtbank Midden-Nederland oordeelde dat de AP in het onderzoek onzorgvuldig te werk was gegaan waardoor de boete onterecht was opgelegd. Had een zorgvuldig onderzoek van de AP tot dezelfde uitkomst geleid? Of moet er iets meer nuance worden aangebracht in de uitspraak van de rechtbank?

Negatieve toets

Om te beoordelen of in deze situatie persoonsgegevens onrechtmatig werden verwerkt, dienden er drie stappen te worden doorlopen:

• een toetsing van het gerechtvaardigd belang;
• de proportionaliteits- en subsidiariteitstoets;
• de belangenafweging.

Uit de uitspraak blijkt dat de AP onterecht is uitgegaan van een positieve toets bij de eerste stap. Dit houdt in dat de AP oordeelde dat VoetbalTV geen gerechtvaardigd belang had bij de verwerking van de persoonsgegevens, omdat het belang van VoetbalTV niet in (algemene) wetgeving of ergens anders in het recht is benoemd als een rechtsbelang.

De rechtbank is echter van mening dat de vraag of er sprake is van een gerechtvaardigd belang negatief moet worden getoetst. Dit houdt in dat het gerechtvaardigd belang betekent dat het belang niet in strijd met het recht mag zijn. Dit is dus een bredere opvatting. Het gevolg hiervan is dat de AP niet bij de eerste stap, de vraag of er sprake is van een gerechtvaardigd belang, haar onderzoek had moeten staken.

Proportionaliteits- en subsidiariteitstoets

De tweede stap is dat moet worden getoetst of de verwerking van de persoonsgegevens de proportionaliteitstoets (evenredigheid) en de subsidiariteitstoets (noodzakelijk) doorstaat. De AP is in haar onderzoek nooit bij deze stap aangekomen, omdat zij na de eerste stap al oordeelde dat er geen sprake was van een gerechtvaardigd belang en de persoonsgegevens dus onrechtmatig werden verwerkt.  

Aangezien het onderzoek van de AP zich niet heeft uitgestrekt tot de proportionaliteits- en subsidiariteitstoets - en naar onze mening in deze stap nog wel kritische vragen konden worden gesteld - is het allerminst onzeker of VoetbalTV bij een uitgebreider onderzoek niet alsnog een boete opgelegd had gekregen. Zo hadden bij de tweede stap vragen aan de orde kunnen komen of de inbreuk voor betrokkenen, bijvoorbeeld minderjarigen, wel in verhouding staat tot het doel dat VoetbalTV wilde bereiken met het verwerken van de persoonsgegevens. Ook had in de tweede stap nog moeten worden onderzocht of het voorgaande doel ook op een minder ingrijpende wijze had kunnen worden bereikt. Hierbij kunt u denken aan het verstrekken van codes om toegang te krijgen tot bepaalde wedstrijden.

Belangenafweging

Indien VoetbalTV de voorgaande stap al had doorstaan, had ook nog onderzoek moeten worden gedaan naar de belangenafweging, te weten de belangen van VoetbalTV om de persoonsgegevens te verwerken tegenover de belangen van bijvoorbeeld minderjarigen, maar ook hun ouders. Ook hier is door de AP geen onderzoek naar gedaan.

Een gemiste kans! Het onderzoek had veel meer inzicht kunnen bieden in de wijze waarop deze voetbalapplicatie persoonsgegevens verwerkt en hoe dit moet worden afgezet tegen de verschillende belangen die hierbij een rol spelen. De VoetbalTV-uitspraak betekent dus niet dat VoetbalTV bij een eventuele doorstart alsnog een vrijbrief heeft om op deze wijze persoonsgegevens te verwerken. In een vollediger onderzoek komen namelijk zoveel meer vragen en omstandigheden aan bod die de AP alsnog aanleiding hadden kunnen geven om een boete op te leggen wegens het onrechtmatig verwerken van persoonsgegevens. De uitkomst van deze uitspraak is daarom geen vrijbrief voor het louter voor commerciële doeleinden verwerken van persoonsgegevens. Zeker als het gaat om mogelijk bijzondere persoonsgegevens.

Heeft u vragen over de wijze waarop uw organisatie persoonsgegevens verwerkt? Neem dan gerust contact op met een van onze privacyspecialisten. Dat kan telefonisch (zie de contactpagina) of per e-mail via info@privacy-recht.com.